Eind juni 2016 vielen er met name in het zuiden van Nederland fikse hagelstenen uit de lucht. Ze zorgden voor enorme schade aan woningen, auto’s en (agrarische) bedrijven. Een inventarisatie van het Centrum voor Verzekeringsstatistiek (CVS) wijst uit dat de veroorzaakte schade geschat wordt op minimaal 500 miljoen euro. Dit betreft alleen de verzekerde schade; het totale schadebedrag ligt nog hoger.
Hagelschade is, in de meeste gevallen, op een agrarische of zakelijke polis namelijk niet standaard meeverzekerd. Een eerste inventarisatie van de zakelijke markt komt uit op 175 miljoen euro schade, waarbij vooral de agrarische bedrijven hard zijn getroffen. Hagelstenen zo groot als tennisballen hebben vele kassen verwoest. Na de extreme hoos- en hagelbuien stonden velden en akkers nog een tijd lang onder water. De verwachting is dat de kostenpost nog verder zal gaan oplopen. Volgens de huidige inzichten komt de schade voor particulieren uit op 325 miljoen euro, waarvan 40% schade aan woonhuizen. De restcategorie bestaat merendeels uit personenauto’s en caravans.
De verwachting is dat dit soort extreme buien steeds vaker voor zullen komen. Het KNMI voorziet een verdubbeling van het aantal extreme hagelbuien: met hagelstenen die een doorsnede hebben van meer dan 2 centimeter.
In het vorig jaar verschenen klimaatrapport van het Verbond van Verzekeraars wordt geconstateerd dat alleen al de jaarlijkse particuliere schade als gevolg van extreme Figuur 1 (Bron: CVS) neerslag (nu 90 miljoen euro) en hagel (35 miljoen euro) de komende decennia kan verdubbelen als er door instanties (zoals de overheid) niet voldoende wordt geanticipeerd op de klimaatverandering. Het Verbond van Verzekeraars wil met overheden, waterschappen en ingenieursbureaus gaan praten over maatregelen die de schadelast kunnen beperken. Voor de zakelijke markt zal dit soort veranderingen ook gevolgen hebben. Als de frequentie van het aantal buien in Nederland stijgt, zullen brede weersverzekeringen aantrekkelijker worden.
De recente extreme hoos- en hagelbuien toonden aan dat diverse bedrijven, vooral in de land- en akkerbouw en boom- en sierteelt, een vrij povere brand- of stormpolis hebben die geen hagelschade dekt. Agrariërs in de tuinbouw en fruitteelt zijn over het algemeen beter verzekerd tegen dergelijke weersomstandigheden. Een groter aantal verzekerden zal deze brede weersverzekeringen, die nu deels gesubsidieerd worden, aantrekkelijker maken, zo vindt ook het ministerie van Economische zaken. Het Verbond van Verzekeraars gaat hierover in overleg met de Land- en Tuinbouworganisatie (LTO) Nederland.
Wereldwijd is men bezorgd over de invloed van klimaatverandering op de schadelast. Carmen Bell, verzekeringsadviseur bij Insurance Europe, verklaarde aan Reuters dat een temperatuurstijging van 2 graden kan leiden tot een gebrek aan betaalbare verzekeringen. Nu al zijn de dagen waarop het meest schade wordt geleden voornamelijk het gevolg van de weersomstandigheden. De storm van 23 juni 2016 heeft naar verwachting voor ruim 100 miljoen aan schade veroorzaakt. Hiermee komt deze datum, voor Nederland, terecht in de top 3 van hoogste schadedagen van dit millennium. In combinatie met de extreme hagel in de maand juli zal 2016 te boek komen te staan als een duur jaar in termen van schadelast.
In 2014 bracht het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) haar nieuwe rapport uit over de klimaatverandering. Het KNMI heeft de onderzoeksresultaten van dit onderzoek op wereld-niveau vertaald naar de gevolgen voor Nederland. De uitkomsten hiervan zijn gegeven in het rapport KNMI’14-klimaatscenario’s waarin het KNMI vier verschillende scenario’s qua veranderingen in temperatuur en luchtstromen als uitgangspunt neemt en voor elk scenario de gevolgen voor onder andere temperatuur, neerslag, zeespiegel en wind doorrekent.
Het Centrum voor Verzekeringsstatistiek (CVS) van het Verbond van Verzekeraars heeft op zijn beurt de KNMI’14-klimaatscenario’s doorgerekend op schadelast en de uitkomsten gepubliceerd in het rapport Klimaatverandering & schadelast. Hierin wordt geconcludeerd dat weersveranderingen de schadelast flink zullen laten toenemen. In het meest gunstige scenario zal extreme regen leiden tot een stijging van de schadelast van ongeveer 5% in 2085. In het meest ongunstige scenario is dit maar liefst 139%. De schadelast als gevolg van hagel neemt ook fors toe.
Daarnaast dragen ook overstromingen bij aan de toename van de schadelast. Het CVS heeft hier echter geen prognose voor gemaakt omdat hier geen historische data over beschikbaar is: schade door overstromingen wordt immers niet door alle verzekeraars gedekt. Dat klimaatverandering ervoor zorgt dat de schadelast toeneemt, is duidelijk. Het is dan ook zaak hier tijdig op te anticiperen. Zo wil het Verbond met overheden, waterschappen en ingenieursbureaus in gesprek om niet zomaar op maaiveldniveau te bouwen en om bij ruimtelijke inrichting meer rekening te houden met grotere pieken in neerslag en kans op overstromingen.