Wie schade lijdt, heeft een schadebeperkingsplicht, maar in hoeverre geldt dit ook voor een letselschadeslachtoffer? In hoeverre mag men bijvoorbeeld verlangen dat een slachtoffer zich medisch laat behandelen? De Rendez-Vous d’Expertise 2018 voor de branche Personenschade stelde dit thema, de schadebeperkingsplicht, centraal. Aan het begin van de bijeenkomst werden de zilveren jubilarissen in het zonnetje gezet: Han Raasveld, Rob Andriessen, Frans van Cuijk en Joan van der Heyden. De branchegroep telt overigens nog een viertal jubilarissen - Arnold van Kouterik, Richard Tijink, Peter Potters en Berth Groot – maar die konden niet op de bijeenkomst aanwezig zijn.
Peter Knijp, advocaat bij Stadermann Luiten Advocaten, noemde de problematiek van de schadebeperkingsplicht in de letselschadebranche ‘een mijnenveld’. Over op het eerste gezicht vergelijkbare zaken komen rechtbanken tot verschillende oordelen. De jurisprudentie op dit gebied lijkt op een lappendeken waar flink de mot in zit. Wellicht is er slechts één algemene lijn te trekken, namelijk dat men in de letselschade ‘terughoudend’ moet zijn in het opleggen van een schadebeperkingsplicht. Het is de dader die een slachtoffer in een bepaalde positie heeft gebracht en dan voelt het niet goed om aan het slachtoffer zware eisen te gaan stellen. Voor de rest moet men vooral de omstandigheden van het geval in ogenschouw nemen.
Drie deelgebieden
Om de aanwezige personenschade-experts bij het inschatten van de schadebeperkingsplicht enig houvast te geven, behandelde Peter Knijp drie deelgebieden waar de problematiek zich in deze branche het meest manifest voordoet. Daarbij gaat het om de vragen in hoeverre verzekeraars van slachtoffers mogen verlangen dat zij 1) zich medisch laten behandelen, 2) zich laten bijscholen om ander werk te accepteren en 3) van sociale voorzieningen gebruik maken. De vraag is bijvoorbeeld of iemand die als gevolg van een ongeval zo gehandicapt is dat zelfstandig wonen eigenlijk niet meer mogelijk is en het best naar een instelling zou verhuizen, ervoor mag kiezen toch in de eigen woning te blijven, met veel extra hulp en veel aanpassingen in huis. Of handelt zo’n slachtoffer dan in strijd met de schadebeperkingsplicht?
Casuïstisch
Peter Knijp: “Je ziet op alle deelgebieden dat heel goed naar de omstandigheden van het geval moet worden gekeken. Ook de jurisprudentie is ontzettend casuïstisch, dus ook erg afhankelijk van die omstandigheden van het geval. De Rechtbank Limburg ging ermee akkoord dat het slachtoffer van een ongeval zijn medische behandeling staakte en in een ander geval, ongeveer een jaar later, deed de Rechtbank Midden-Nederland dat niet. Het verschil tussen de twee zaken zat hem uitsluitend in de omstandigheden van het geval en dan met name in de ernst van het letsel. In de ene zaak ging het om een letsel met een ernstige psychische impact op de persoon van het slachtoffer en in de andere zaak betrof het een wat lastiger te duiden letsel, namelijk whiplash. Gaat het om de omscholingsplicht, dan moet bijvoorbeeld op omstandigheden worden gelet als de leeftijd, de opleidingscapaciteit en het arbeidsverleden. Op grond daarvan moet van geval tot geval worden beoordeeld wat het slachtoffer nog redelijkerwijs moet kunnen. Een rechter kan daar alle kanten mee op en dat maakt het enorm lastig.”
Been verbrijzeld
In het interactieve deel van de bijeenkomst werd onder leiding van Dianne Bleeker van Bleeker Training & Advies een casus gespeeld, met general manager personenschade bij Cunningham Lindsey Martin de Haan in de rol van melkveehouder en twee acteurs in de rollen van verzekeraar en belangenbehartiger. Het linkerbeen van de melkveehouder was bij een bedrijfsongeval verbrijzeld. Omdat hij zich in een rolstoel moest verplaatsen, moest de boerderij worden verbouwd en moest een melkrobot worden aangepast. Voor de bediening daarvan was het wenselijk dat de enkel van de boer werd vastgezet, maar de onwillige man zag dat niet zitten.
De boodschap was vooral dat de inhoud van een gesprek pas goed overkomt wanneer er geen beletselen in de vorm zijn. C'est le ton qui fait la musique! Dianne Bleeker licht toe: “Bij een gesprek waarbij het gaat om schadebeperking bij letsel is het noodzaak om bij verschillende niveaus van communicatie aan te sluiten. Zowel het inhoudelijk deel als het relationeel deel zijn van belang om alle aspecten van dit onderwerp goed ter sprake te brengen. Het vraagt moed en kennis om dit effectief te doen.”